Chi tiết bài viết - Huyện Gio Linh

Trong 50 năm qua, sau ngày quê hương hoàn toàn giải phóng, cùng với việc đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, cán bộ và nhân dân huyện Gio Linh đã chú trọng làm tốt công tác Đền ơn đáp nghĩa; huy động được nhiều nguồn lực để xây dựng các Nghĩa trang liệt sỹ, các Bia tưởng niệm ghi danh các anh hùng liệt sỹ của huyện, xã và thị trấn nhằm bày tỏ lòng biết ơn và thể hiện đạo lý "Uống nước nhớ nguồn", "Ăn quả nhớ người trồng cây", "tri ân với những người đã khuất". Đến nay, một số di tích lịch sử ở địa phương đã được đầu tư xây dựng, được xếp hạng cấp quốc gia, cấp tỉnh, trong đó có Bia tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ tại di tích khu căn cứ Quán Ngang. Di tích “Địa điểm căn cứ Quán Ngang” đã được UBND tỉnh Quảng Trị xếp hạng di tích cấp tỉnh theo Quyết định số 707 ngày 12/7/1996. Thể theo tâm nguyện của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Gio Linh cũng như các chiến sĩ đã từng tham gia chiến đấu tại chiến trường Quán Ngang năm xưa ở trên mọi miền Tổ quốc; năm 2019, Trung tâm Quản lý Di tích và bảo tàng tỉnh Quảng Trị đã lập hồ sơ khoa học bổ sung để hoàn thiện đầy đủ thủ tục theo quy định của Bộ văn hóa, Thể thao và Du lịch và đến nay, lý lịch di tích “Địa điểm căn cứ Quán Ngang” đã hoàn thành. Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Căn cứ Quán Ngang là một trong những cứ điểm quan trọng nằm trên tuyến hàng rào điện tử Mac Namara, cùng với căn cứ Dốc Miếu, Cồn Tiên tạo thành thế chân vạc vững chãi trong hệ thống phòng ngự ở đông bắc Quảng Trị của Mỹ và chính quyền Việt Nam Cộng hoà. Chính vì vậy, từ cuối năm 1967, Mỹ cho quân tập trung xây dựng Quán Ngang thành căn cứ quân sự khá quy mô với hàng chục công sự, lô cốt, kho đạn, bệ pháo, sân bay trực thăng, hàng rào kẽm gai dày đặc. Tại đây còn có Trung tâm hành chính, Chi khu quân sự, Khu tập trung và thực hiện chính sách dồn dân các xã Gio Mỹ, Gio Lễ, Gio Hà, Gio An, Gio Sơn vào khu tập trung Quán Ngang, với phương châm "Tát nước bắt cá" nhằm cắt đứt liên lạc giữa cách mạng với nhân dân. Từ năm 1967 đến 1972, hàng vạn quả bom đạn đã dội xuống nơi đây, gieo một màu tang thương lên nhiều thôn xóm; quân đội Việt Nam Cộng hoà ra sức càn quét, giết hại nhiều chiến sĩ gây nhiều tổn thất cho phong trào cách mạng. Nơi đây, các thế hệ cha ông, các chiến sỹ lực lượng vũ trang và dân quân du kích huyện nhà đã ngã xuống, đặc biệt trong đó có các Tiểu đoàn đặc công thuộc Bộ tư lệnh đặc công Việt Nam trực tiếp chiến đấu, giành chiến thắng oanh liệt vào ngày 31/3/1972 - đã phá tan hầu hết thế phòng thủ Quốc lộ 1A, giải tán lực lượng phòng vệ dân sự, giúp quần chúng nhân dân nổi dậy xóa bỏ hệ thống chính quyền thôn, xã, quận của địch tại khu tập trung Quán Ngang. Trận đấu ngày 31-3 tạo nên lợi thế, cùng với bảo táp tiến công của quân chủ lực, ngày 02/4 quân và dân Gio Linh xóa sổ vĩnh viễn căn cứ Quán Ngang, góp phần quan trọng giải phóng hoàn toàn huyện Gio Linh vào ngày 02/4/1972. Sau ngày đất nước thống nhất, toàn dân tập trung vào việc khắc phục hậu quả chiến tranh, phát triển kinh tế nên hầu hết những công trình Quân sự, Khu hành chính, Chi khu quân sự và hàng chục lô cốt, hàng rào kẽm gai nằm trong căn cứ Quán Ngang đã bị phá huỷ không còn dấu vết gì. Hiện nay, khu vực này trở thành đất thổ cư, đất sản xuất nông nghiệp của nhân dân thôn Trúc Lâm (xã Gio Quang), thôn Hà Thanh (xã Gio Châu). Nhận thấy việc xây dựng Bia tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ tại Di tích lịch sử Quán Ngang là hết sức cần thiết. Năm 2019, Huyện ủy, HĐND, UBND, UBMTTQV huyện đã khởi công xây dựng công trình Bia di tích tưởng niệm các Anh hùng Liệt sĩ tại Quán Ngang-công trình chào mừng kỷ niệm 50 năm giải phóng Gio Linh. Sau hơn 2 năm xây dựng, với sự chung tay, ủng hộ, sẻ chia cả về vật chất lẫn tinh thần của các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân và con em Gio Linh đang sinh sống, công tác trên mọi miền đất nước, huyện nhà đã nhận được sự đóng góp hết sức đáng kể từ nguồn lực xã hội hoá, đặc biệt với sự đóng góp quỹ đất của nhân dân xã Gio Quang, công trình Bia di tích tưởng niệm các Anh hùng Liệt sĩ tại Quán Ngang đã hoàn thành với tổng mức đầu tư hơn 4,2 tỷ đồng; trong đó, nguồn ngân sách huyện 2,6 tỷ đồng, còn lại là đóng góp của các tổ chức, cá nhân. Đây thật sự là một niềm vui lớn, đồng thời cũng là trách nhiệm của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân toàn huyện.

Văn phòng HĐND&UBND huyện